|
Szanowni Państwo, Chciałabym Państwa poinformować, iż w ramach serii "De laatste klanken van een taal" Omrop Fryslan przygotował serię dwóch programów telewizyjnych o sytuacji języka kaszubskiego w Polsce. Programy te będą emitowane w pierwszym programie TV holenderskiej, 9 oraz 16 grudnia 2001 r. (powtórzenia 10 oraz 17 grudnia). Czas emisji w niedziele 13.30, powtórzenia w poniedzialki między 12.00 a 13.00. Załączam holenderskojęzyczną informację prasową. Warto poinformować Polonię holenderską o emisji tego ciekawego programu. Z wyrazami szacunku, Hanna Toby |
Omrop Frysln Zondag 9 en 16 december 2001
Herhaling op maandag 10 en 17 december tussen 12.00 en 13.00 uur
op Nederland 1
Drs. H. Toby
|
|
9 december Kasjoebië (deel 1)
Het feit dat 2001 is uitgeroepen tot Europees jaar van de Talen was voor Omrop Frysln aanleiding om een programmaserie te maken over een aantal kleine talen. Welke invloeden spelen een rol bij de teloorgang van een taal, hoe probeert een kleine taalminderheid zijn bestaansrecht te verdedigen tegenover een veel sterkere nationale taal en hoe loopt het met deze minderheden af? De opnamen voor de laatste twee programma's zijn gemaakt in Kasjoebië. Een regio in Polen, ten westen van Gdańsk. Het Kasjoebisch is een zelfstandige Slavische taal die nog door een derde deel van de bevolking wordt gesproken. Hoe proberen de Kasjoeben 'met het oog op een toekomstig Pools lidmaatschap van de Europese Unie' de positie van hun minderheidstaal te versterken. De laatste jaren zijn er intensieve contacten ontstaan tussen taalwetenschappers, onderwijsdeskundigen en bijvoorbeeld popmuzikanten uit Kasjoebië en Frysln. In de programma's worden de verschillen en overeenkomsten tussen de Fryske en Kasjoebische situatie belicht. |
De grootste bekendheid kregen de Kasjoeben door Günter Grass zijn wereldberoemde roman Die Blechtrommel: de grootmoeder van de dwerg Oskar is een Kasjoebische vrouw. Iedereen kent het beeld nog van haar: hoe ze aan het begin van het boek ( en in de film van Volker Schlöndorff) midden op een aardappelveld zit, met haar vier rokken. Het Kasjoebisch in Polen wordt nu nog geproken door boeren en vissers, meestal in de dagelijkse omgang. Jarenlang zijn de Kasjoeben en hun taal onderdrukt en pas sinds de ineenstorting van het communistische regiem zijn er weer meer kansen. In het eerste programma wordt met name ingegaan op de moeilijke situatie van het Kasjoebisch in de laatste eeuw. Eerst moest de taal zich staande houden in het (Duitstalige) Pruisische Rijk waar Noord-Polen deel van uitmaakte. Pas sinds een zelfstandig Polen leken er na 1920 meer mogelijkheden te komen, maar door de Duitse bezetting en later het communisme is de taal (en de mensen) op sommige plaatsen zelfs helemaal verdwenen. |
|
Op alle mogelijke manieren hebben de Kasjoeben geprobeerd om hun taal te bewaren en van de ondergang te redden. Ze worden daarbij geholpen door contacten met andere minderheden, in het bijzonder door het contact met de Friezen. In september ondertekenden een aantal scholen uit beide gebieden op het Leeuwarder Provinciehuis een overeenkomst waarin is vastgelegd hoe deze steun vorm zal krijgen. |
De programma's laten zien hoe het onderwijs in het Kasjoebisch er in de praktijk uitziet. Maar ook wordt ingegaan op de plaats van het Kasjoebisch in de kerk. Paus Johannes Paulus was tijdens zijn bezoek aan Polen in 1999 zeer positief over de Kasjoebische cultuur. Verder worden er ook pogingen ondernomen om het Kasjoebisch een grotere rol te laten spelen in de media. En de laatste jaren is er een hele populaire popgroep, Chëcz, te vergelijken met De Kast in Frysln. Door hun succes kan het Kasjoebisch ook bij jongeren weer meer gaan leven. |