Kiler

Geniek Brzeziński

Napisano i powiedziano na temat tego filmu Juliusza Machulskiego tak wiele, że już chyba naprawdę jest najwyższy czas, by go zobaczyć na własne oczy. Jeśli wierzyć prasie i słowu szeptanemu, to w Polsce niewielu się już takich uchowało, co na Kilerze nie byli (niektórzy wielekroć). Jak się okazuje jest to zdanie absolutnie niejednobrzmiace. Większość widzów zdaje się być zachwycona, opowiada o filmie w samych superlatywach, namawia do obejrzenia go znajomych, przyjaciół, krewnych i wszystkich, którzy chcą słuchać. Twierdzą, że jest to wreszcie polska komedia, na której jest się z czego śmiać, że jest to film tchnący prawdą o nas samych, o naszej dzisiejszej Polsce, takiej, jaką każdy przy odrobinie zmysłu obserwacji może codziennie zobaczyć przez okno (nawet, gdyby było to okno telewizora).

To jest po prostu bardzo dobry film z gatunku tych, które wszyscy lubią najbardziej tłumaczy P. Łukasiewicz, socjolog: To komedia, która odnosi się do teraźniejszości, wręcz odwołuje się do ikon codzienności, czyli do tego, co ludzie znają, czytają, słyszą, co ich otacza, o czym myślą, czego się boją. [Ten, jak i wszystkie inne cytaty występujące w tym tekście pochodzą z artykułu Jowity Flankowskiej zamieszczonego w Polityce z 31 stycznia br.]

Er is over deze film van Juliusz Machulski al zoveel geschreven dat het werkelijk de hoogste tijd wordt om met eigen ogen de film te gaan zien. Als je de pers moet geloven en de geruchtenmachine dan is er in Polen wel bijna niemand meer die Kiler niet gezien heeft - en zijn sommigen al herhaalde malen geweest. De meningen over de film zijn echter verdeeld. De meerderheid van de filmgangers zegt verrukt te zijn, laat zich slechts in superlatieven uit, en praat vrienden, kennissen en familie - danwel iedereen die het horen wil - aan om de film te gaan zien. Ze zeggen dat er eindelijk een Poolse komedie is waar je bij kunt lachen, dat het een film is met een verademende waarheid over ons zelf, over het Polen van vandaag, zoals iedereen met een beetje observatievermogen dagelijks kan aanschouwen door het raam naar buitenkijkend [zelfs als dat het venster van de TV is].

Het is een gewoon een goede film van het type waar iedereen het meeste van houdt, zegt de socioloog P. Łukasiewicz. Het is een komedie die zich op het heden betrekt, op het alledaagse dus op datgene wat iedereen kent, over leest, hoort, wat er om hen heen gebeurt, waar men over denkt en waar men bang voor is. [Deze en andere citaten komen uit een artikel van Jowita Flankowska in Polityka van 31 januari jl.]

Ale W. Marchlewski, etnograf i twórca ludowy jest nieco innego zdania To jest niedobry film. Aktorzy grają fatalnie, jak na dziecięcym przedstawieniu. Katarzyna Figura powinna się zająć czymś innym w życiu póki czas. Ja rozumiem, że tatuś pana Machulskiego jest na emeryturze, ale czy dlatego trzeba mu dać zarobić? Publiczność jest wyposzczona, dlatego się śmieje na byle czym. Daleko Kilerowi do genialnej Seksmisji, oj daleko. Mam wrażenie, że Machulski tak się spieszył, że pominął niektóre wątki w filmie i po prostu odwalił chałturę. Kiler pokazuje świat filmów wideo, których się Machulski naoglądał. Na film poszedłem, bo znajomi polecali.

Prawda, że dosyć to odległe od siebie punkty widzenia?

Maar W. Marchlewski, etnograaf en foklore-artiest is het daar niet mee eens. Hij vindt het een slechte film. De acteurs spelen waardeloos, als in een kindervoorstelling. Katarzyna Figura zou zich eigenlijk zo gauw mogelijk met iets anders moeten gaan bezighouden zolang ze nog kan. Ik kan begrijpen dat de pa van meneer Machulski met pensioen is maar dat is nog geen reden om hem geld te laten verdienen? Het publiek is uitgehongerd vandaar dat ze alles voor lief neemt. Kiler staat mijlenver af van het geniale Seksmisja. Ik krijg de indruk dat Machulski zo gehaast was dat hij enkele plots niet verder heeft uitgewerkt en niet meer dan schnabbel-werk heeft afgeleverd. Kiler vertegenwoordigt de wereld van de videofilms waar Machulski naar kijkt. Ik ben naar de film gaan kijken omdat m'n kennissen me dat aanbevolen.

Het zijn nog al ver van elkaar afliggende meningen, niet waar?

Posłuchajmy jeszcze, co mają do powiedzenia o filmie studenci. Ja nie wiem, jak to jest. Dialogi są śmieszne, Pazura jest zabawny, Rewiński obleśny. Kiedy ze znajomymi przypominamy sobie dialogi z Kilera, to śmiejemy się niemalże do łez. Ludzie dużo słyszeli z mediów, że film jest świetny, zabawny i pędzili do kin - mówi studentka dziennikarstwa. - Niby wszystko jest w porządku, ale mimo to, niestety, na filmie ziewałam. Nie potrafię dokładnie wytłumaczyć dlaczego. Inny zaś student, z niewiadomego nam kierunku, mówi tak: Ja uważam, że to był świetny film, bo fajnie jest się pośmiać w towarzystwie, a na Kilerze śmieją się całe rodziny. To jest kalka rzeczywistości w krzywym lusterku. Natomiast zirytowany Bartek, student SGH woła: Niech to ktoś w końcu napisze! Po raz pierwszy od wielu lat jest śmiesznie na polskiej komedii. Po prostu jest śmiesznie i już.

Laten we nog eens luisteren wat studenten over de film te vertellen hebben. Ik weet niet hoe het komt. De dialogen zijn bespottelijk, Pazura is grappig, Rewiński obsceen. Als ik met vrienden de dialogen uit Kiler in herinnering roep dan barsten we tot tranen toe in het lachen uit. De mensen halen uit de media vooral dat de film fantastisch is en grappig, en haasten zich vervolgens naar de bioscoop - zegt een studente journalistiek. - Alles lijkt in orde, maar toch moest ik tijdens de voorstelling vaak gapen. Ik kan niet echt aangeven waarom. Een andere student, niet bekend van welke studierichting, formuleert het zo: ik vond het een prachtige film want het heerlijk om in gezelschap te kunnen schateren en bij Kiler schatert de hele familie. Het is het vertekende beeld van de werkelijkheid in de lachspiegel. Daarentegen roept een geďrriteerde Bartek, student aan de SGH: laat nu toch eindelijk iemand dat opschrijven! Voor het eerst in jaren is de Poolse komedie bespottelijk. Gewoon bespottelijk en dat is het dus.

Tyle, jeśli chodzi o opinie. Przyznacie Państwo, iż ciężko wyrobić sobie na ich podstawie zdanie na temat najnowszego dzieła Juliusza Machulskiego.

A teraz, dla odmiany, kilka faktów.

Film Kiler powstał na podstawie scenariusza Piotra Wereśniaka, zaadoptowanego przez Juliusza Machulskiego, który napisał również dialogi i całość wyreżyserował. Muzyka, która także okazała się hitem, jest dziełem Kuby Sienkiewicza i zespołu Elektryczne Gitary. W filmie występują, m.in., Cezary Pazura, Jerzy Stuhr, Janusz Rewiński, Kasia Figura, Marek Kondrat, Jan Englert, Jan Machulski. Film trwa 91 minut i obejrzało go do tej pory (w kinach li tylko!) 1 800 000 widzów, co jest liczbą zaiste rekordową, i to nie tylko w kategorii film polski , ale film w ogóle. Nawet tygodnik Newsweek zamieścił o nim wzmiankę, jako o wydarzeniu bez precedensu, wraz z informacją, iż prawa do amerykańskiej jego wersji zakupiła za 600 tys. dolarów wytwórnia Disney Pictures, przebijając ceną 20th Century Fox.

Wel, meningen genoeg dus. U zult moeten toegeven dat aan de hand daarvan het niet eenvoudig is een mening te vormen over het nieuwste werk van Juliusz Machulski.

Maar laten we ter afwisseling wat feiten presenteren.

De film Kiler is gebaseerd op het scenario van Piotr Wereśniak, aangepast door Juliusz Machulski die de dialogen schreef en het geheel regisseerde. De muziek die ook een hit bleek te zijn is van Kuba Sienkiewicz en de groep Elektryczne Gitary. In de film treden ondermeer op: Cezary Pazura, Jerzy Stuhr, Janusz Rewiński, Kasia Figura, Marek Kondrat, Jan Englert, en Jan Machulski. De film duurt 91 minuten en tot dus ver hebben [en dat alleen in de bioscoop!] zo'n 1.8 miljoen mensen de film gezien. Dat mag een record genoemd worden - niet alleen voor Poolse film maar voor de film in het algemeen. Zelfs het weekblad Newsweek besteedde er aandacht aan en noemde het een gebeurtenis zonder weerga. Het meldde er direct achteraan dat de rechten voor een Amerikaanse versie al voor 6000 duizend dollars waren gekocht door Disney Pictures, die qua prijs net 20th Century Fox waren voorgeweest.

I jeszcze na koniec przepisuję z informacji przesłanej nam przez Filmotekę Polską:

Bohaterem tej kryminalnej komedii jest sympatyczny trzydziestoletni taksówkarz Jurek K. - człowiek pod wieloma względami przeciętny, mający jedynie nieprzeciętnego pecha. Zdarza się jednak coś, co zmienia całe jego życie pewnego ranka Jurek zostaje aresztowany jako bezwzględny, profesjonalny zabójca o pseudonimie Kiler. Nieśmiały, zagubiony, niekiedy zabawny nieudacznik nagle zaczyna być uważany za zabójcę o międzynarodowej sławie. Zostaje otoczony podziwem i szacunkiem nie tylko ludzi, z którymi przychodzi mu dzielić celę, ale także policjantów i więziennej służby. Nareszcie spotyka się też z żywym zainteresowaniem płci pięknej. Kiedy bohater zostaje uwolniony przez gangsterów, kiedy poznaje ich z bliska, kiedy wreszcie dowiaduje się, dlaczego go uwolnili, zmienia zdanie na temat swojego gwiazdorstwa. Postanawia działać. Wyprowadza w pole prawdziwe grube ryby i wychodzi z tego obronną ręką. Gdy po wielu perypetiach, pościgach, nieoczekiwanych zwrotach akcji i schwytaniu przez policję prawdziwego Kilera może znowu stać się sobą, okazuje się, że dla milionów ludzi wciąż jest groźnym przestępcą zabójcą (prawie) doskonałym.

Mamy gorącą nadzieję, że już w najbliższym czasie Scena Polska w Holandii będzie miała zaszczyt i przyjemność zaprosić Państwa na holenderską premierę filmu Juliusza Machulskiego. Wówczas i my będziemy mieć coś na jego temat do powiedzenia. O fakcie tym powiadomimy Państwa oczywiście w chwili, kiedy wszystkie szczegóły zostaną dopracowane.

Tot besluit nog wat informatie ons toegestuurd door Filmoteka Polska:

De held in deze misdaad-komedie is een sympatieke dertigjarige taxichauffeur Jurek K. - een in veel opzichten middelmatig figuur met echter buitensporig veel pech. Zo gebeurde het dat op een ochtend alles in z'n leven veranderde toen Jurek gearresteerd werd omdat men hem hield voor de rücksichtloze beroepsmoordenaar met het pseudoniem Kiler. De bangerige, verstrooide, vaak grappige mislukkeling wordt van het ene moment op het andere gezien als een 'killer' van wereldfaam. Hij krijgt alle aandacht en respect niet alleen van degenen die de cel met hem delen maar ook van de politie en het gevangenispersoneel. Eindelijk raakt ook het schone geslacht in hem geďnteresseerd. En als de held door gangsters wordt bevrijd, als hij ze van dicht bij leert kennen, en als hij er achter komt waarom ze hem hebben bevrijd, komt hij tot andere inzichten over zijn rol. Hij besluit handelend op te treden. Het lukt hem om de echte grote vissen uit hun tent te lokken en ze gewapend tegemoet te treden. Als na veel omzwervingen, achtervolgingen, en onverwachte wendingen de echte Kiler wordt gegrepen door de politie en hij dus weer zichzelf zou kunnen zijn, blijkt dat voor miljoenen mensen hij nog steeds de gevaarlijker misdadiger is en de [bijna] perfecte 'killer'.

We hebben er alle vertrouwen in dat Pools Podium er binnenkort in zal slagen om U te kunnen vergasten op de Nederlandse premiŠre van deze film van Juliusz Machulski. En dan is ook voor ons de kans om er iets zinnigs over te kunnen vertellen. Zodra we meer definitieve gegevens hebben laten we het U natuurlijk direct weten.